Arhanizacyja «Reparciory bieź miežaŭ» štohod pravodzić analiz umovaŭ dla ździajśnieńnia žurnalistami svaich prafiesijnych abaviazkaŭ. Acenka dajecca pa piaci kryteryjach: biaśpieka, pravavaja baza, palityčny, ekanamičny i sacyjalna-kulturny kantekst. Usiaho ŭ indeksie 180 krain.
U apošnija hady stanovišča Biełarusi ŭ hetym indeksie pastajanna źnižajecca: u 2022 hodzie jana była na 153 miescy, u 2023 — na 157. A pa vynikach 2023 hoda adbyłosia padzieńnie adrazu na 10 pazicyj.
Biełaruś tradycyjna ŭvachodzić u «čyrvonuju» zonu — hrupu krain, dzie ŭmovy dla pracy žurnalistaŭ samyja horšyja. Usiaho ŭ joj 36 krain. Ciapier naša kraina znachodzicca na 167 miescy pamiž Saudaŭskaj Aravijaj i Kubaj. Siarod krain byłoha SSSR tolki Turkmienistan apynuŭsia nižej — na 175 miescy.
Aŭtary indeksu 2024 hoda źviartajuć uvahu, što stanovišča z svabodaj presy pahoršyłasia va Uschodniaj i Siaredniaj Azii. Krainy rehijona «efiektna emitujuć rasijskija represii». Tak u Azierbajdžanie źnižeńnie adbyłosia na 13 pazicyj (164-je miesca). Sama Rasija zaniała 162-je miesca. Upłyŭ hetaj krainy raspaŭsiudziŭsia da Sierbii (98-ja miesca i źnižeńnie na 7 pazicyj).
U toj ža čas Ukraina, ź jakoj Rasija praciahvaje vieści vajnu, u indeksie znachodzicca na 61-m miescy.
Ahulnaja tryvožnaja tendencyja
Aŭtary papiaredžvajuć ab adnoj važnaj źjavie, jakuju vyjaviŭ novy Indeks — źnižeńnie adnaho ź piaci kryteryjaŭ — palityčnaha kantekstu. Dziaržavy i palityčnyja siły, niezaležna ad ich palityčnaj aryjentacyi, adyhryvajuć usio mienšuju rolu ŭ abaronie svabody presy.
«U hłabalnym maštabie vidavočna adno: svaboda presy znachodzicca nad pahrozaj z boku tych samych ludziej, jakija pavinny być jaje harantami — palityčnych uładaŭ», — śćviardžajuć aŭtary i źviartajuć uvahu, što ź piaci kryteryjaŭ, ź jakich składajecca rejtynh krainy, mienavita palityčny najbolš źniziŭsia ŭ indeksie za 2024 hod — na 7,6 punkta.
Chto najlepšy i najhoršy
Ahulnaje źnižeńnie palityčnaha pakazčyku paŭpłyvała i na źmieny ŭ lidarach. Tak palityčny kantekst svabody presy źniziŭsia ŭ Narviehii (na 1,67 punkta), chacia jana zastałasia na pieršym miescy. A voś sudovaje zapałochvańnie ŚMI z boku palityčnych siłaŭ u Irłandyi apuściła hetu krainu ź letašniaha 2-ha miesca na 8-je. Jaje miesca zaniała Danija. Na treciaj pazicyi — Šviecyja.
Ilustracyja: Baj.media
Što tyčycca Biełarusi, to palityčny pakazčyk u jaje źniziŭsia adrazu na 16,4 punkta — z 32,34 da 15,94.
U paraŭnańni ź minułym hodam adbylisia źmieny ŭ kancy śpisu. Takija krainy jak Kitaj (172-je miesca ŭ Indeksie 2024 hoda), Vjetnam (174-je), Paŭnočnaja Kareja (177) sastupili svaje pazicyi Afhanistanu, Siryi i Erytrei, dzie adbyłosia značnaje paharšeńnie palityčnaha kantekstu.
Apošnija dźvie krainy, jak adznačajuć aŭtary, «z-za rekordnaj kolkaści zatrymanych, źnikłych bieź viestak ci ŭziatych u zakładniki žurnalistaŭ pieratvarylisia dla ŚMI ŭ zonu biezzakońnia».
Čytajcie taksama:
«Svaboda» suprać prapahandy. «Reparciory bieź miežaŭ» zapuścili novy spadarožnikavy pakiet
Biełarusy napisali 40 tysiač danosaŭ? Nie, heta niepraŭdzivaje śćvierdžańnie
